Balinese feestdagen: Mekotek traditie met Kuningan 2025

Bali heeft een rijke geschiedenis met veel lokale gebruiken. Een voorbeeld daarvan is de Mekotek traditie, een ceremonie met lange stokken om van pech af te komen. De ceremonie stamt uit de zeventiende eeuw.

Tip: Reis je naar Bali tijdens Kuningan? Dan kun je Munggu en de Mekotek traditie bezoeken.

Bijzondere Feestdagen op Bali

Er zijn veel Balinese feestdagen. Twee belangrijke Hindoeïstische feestdagen op Bali zijn Galungan en Kuningan. Voorafgaand aan deze feestperiode wordt er voor veel huizen een bamboestok met versiering geplaatst, een zogenaamde penjor. Dit is altijd een heel feestelijk gezicht.

Op Galungan vieren de hindoes op Bali de overwinning van het goede op het kwade. Op deze dag dalen de goden en geesten van overleden voorouders neer op aarde en tien dagen later op Kuningan vertrekken zij weer. Op Galungan gaan veel Balinezen naar hun ouderlijk huis om bij de familietempel te offeren aan de goden en hun voorouders. Ze bezoeken daarnaast de dorpstempel en soms ook een regionale tempel.

Hari Kuningan wordt in huiselijke kring gevierd, waarbij men gerechten met gele rijst eet. Kuning is het Indonesische woord voor geel. Op die dag is het minder druk op Bali dan met Galungan, maar niet in Munggu waar met Kuningan de Mekotek traditie plaatsvindt.

Wanneer is het Galungan en Kuningan?

Galungan en Kuningan worden volgens de Balinese Pawukon kalender om de 210 dagen gevierd. Galungan altijd op een woensdag en Kuningan 10 dagen daarna op een zaterdag. De data zijn dus elk jaar anders. Komende jaren vinden deze feestdagen op de volgende data plaats:

Tip voor Galungan: Ga naar een Balinese tempel en zie hoe de Balinezen mooi gekleed en met offers hierheen gaan.

Tip voor Kuningan: Bezoek de Mekotek traditie in Munggu

De Mekotek traditie in Munggu

De Mekotek traditie vindt alleen plaats in Munggu in het district Mengwi. De ceremonie (ngerebek) vindt plaats met Kuningan en is bedoeld om ongeluk af te wenden en voorspoed te brengen. Mekotek wordt uitgevoerd door mannen van verschillende delen van Munggu die allemaal een speciale houten stok van 2-3,5 meter dragen. Ongeveer 50 deelnemers vormen met de stokken een kegelvormige toren waarbij de punten van de stokken bovenaan bij elkaar komen.

Enkele waaghalzen klimmen dan in de toren en moedigen hun groep van grote hoogte aan. Ditzelfde wordt door de andere groepen gedaan en soms geeft degene in de top een opdracht om een andere toren omver te stoten. Dit alles wordt begeleid door gamelanmuziek en men wordt aangemoedigd door de vele toeschouwers. Het woord mekotek is afgeleid van tek-tek, het geluid dat de stokken maken wanneer ze tegen elkaar komen.

Geschiedenis van de Mekotek Traditie op Bali

Aanvankelijk werd de Mekotek ceremonie uitgevoerd om de soldaten van het Mengwi koninkrijk te verwelkomen na hun overwinning op het Blambangan koninkrijk op Java. Tijdens de Nederlandse koloniale periode werd in 1915 de Mekotek viering verboden, omdat de Nederlanders bang waren dat de traditie met stokken tot opstanden zou leiden. Aangezien Munggu daarna echter meteen door een grote uitbraak van ziekte werd getroffen, werd de Mekotek traditie weer toegestaan.

Onze ervaring met de Mekotek traditie in Munggu

Wij bezoeken de Mekotek traditie in Munggu op hari Kuningan 29 februari 2020. Het is een dag na onze aankomst op Bali en we moeten nog een beetje wennen aan het tijdsverschil, maar we willen deze traditie niet missen. Al voor ons vertrek hadden we aan onze vaste gids/chauffeur gevraagd of hij op Kuningan met ons vanuit Sanur naar deze viering wilde gaan. Natuurlijk wilde hij ’s morgens eerst Kuningan met zijn familie vieren, maar daarna ging hij graag met ons op pad. Hij had vooraf geïnformeerd hoe laat en waar wij moesten zijn.

Aan de rand van Munggu lunchen we bij bij Warung Bamboo met een mooi uitzicht over de rijstvelden. Eenmaal aangekomen in het centrum kijken we eerst bij de tempel waar de inwoners van Munggu zich om 13.00 verzamelen om te offeren en te bidden en zoeken dan een plekje langs de weg in de schaduw. Het is namelijk warm, heel warm. Langs de weg staan heel veel Balinezen en enkele toeristen te wachten op wat komen gaat. Eerst trekken er veel mensen langs ons richting tempel, verschillende mannen met vlaggen en stokken en veel inwoners in traditionele kleding.

Tip: Zorg dat je water en een hoofddeksel meeneemt vanwege het warme weer op Bali

Mannen met stokken

De mensen nemen hun tijd bij de tempel en het duurt even voordat ze weer terug komen. We zien veel jonge mannen met lange stokken. Ze lopen eerst nog naast elkaar, maar oefenen onderweg ook al in het vormen van kegelvormige torens waarbij de punten van de stokken bij elkaar worden gebracht. Ook worden er traditionele gamelan-instrumenten meegedragen en muziek gemaakt. Aan het einde van de hoofdweg komen ze bij een andere tempel en worden ze gezegend.

De hele optocht slaat vervolgens rechtsaf en op deze driesprong worden de stokken weer met de punten bij elkaar gestoken tot een kegelvormige toren en duwt men elkaar naar achteren. Tegelijkertijd proberen enkele waaghalzen onder veel gejoel tot aan de punt naar boven te klimmen. Aangezien de stokken soms wel zo’n 3,5 meter lang zijn, komen deze bijna in de knoop met de elektriciteitskabels boven de weg maar het gaat net goed.

De stoet loopt verder naar de rand van het dorp waar nog een paar keer de stokken bij elkaar worden gestoken. Op een gegeven moment is het klaar en lopen we samen met de dorpsbewoners terug naar het begin van de optocht waar onze gids de auto had geparkeerd. Onder de indruk van hetgeen we meegemaakt hebben, rijden we terug naar Sanur.

Tip: Combineer de Mekotek ceremobie met een bezoek aan de nabijgelegen Tanah Lot tempel.

Waar en wanneer vindt de Mekotek traditie plaats?

De Mekotek traditie vindt op hari Kuningan plaats in Munggu, Mengwi, iets ten noorden van Canggu. Rond 13.00 uur verzamelen de inwoners van Munggu zich bij de tempel Pura Puseh Desa Adat Munggu om te bidden en te offeren. Ongeveer een uur later begint de optocht met de stokgevechten.