Het Balinese Hindoeïsme is een aaneenschakeling van oude gebruiken, ceremonies en bijzondere feestdagen. Een van die ceremonies is de tandenvijlceremonie (Upacara Potong Gigi), een feestdag waarbij een priester een stukje van de hoektanden van tieners of jongvolwassenen verwijdert. Het tanden vijlen op Bali is een belangrijke gebeurtenis in het leven van een Hindoe.
Wonen op Bali en Balinese ceremonies
Toen Jenny in Desa Tajen woonde, vierde ze veel bijzondere Balinese feestdagen en ceremonie met haar Balinese vrienden en familie. Een van de meest bijzondere ceremonies op Bali voor haar is de tandenvijlceremonie. Deze is tegelijkertijd met de Balinese bruiloft van haar vriend Made. Zijn nichtjes’ tanden worden die dag gevijld.
De Balinese bevolking pakt uit tijdens hun religieuze feesten. Huizen worden versierd, mensen lopen in hun mooiste kleding en er moet ook voor de gasten worden gezorgd. De goden ontvangen offers als varkens en manden met fruit. Families combineren verschillende ceremonies vaak, bijvoorbeeld crematies (meerdere personen tegelijk), tanden vijlen en bruiloften.
Mijlpalen in het Balinees Hindoeïsme
Een Balinese Hindoe kent verschillende mijlpalen in zijn leven. Een van die ceremonies is Upacara Potong Rambut, de ceremonie waarbij het haar van een baby geknipt of geschoren wordt. Deze ceremonie vindt over het algemeen plaats wanneer de baby drie maanden oud is volgens de Balinese kalender, ofwel 105 dagen.
Later vindt de Upacara Potong Gigi plaats, de tandenvijlceremonie. Hierbij vijlt de priester een klein stukje van de hoektanden. Ongelijke tanden zorgen namelijk voor een demonische of dierlijke uitstraling. Door het vijlen van de (hoek)tanden worden de slechte eigenschappen van een mens verminderd. Hierdoor wordt bovendien de kans op reïncarnatie vergroot.
De tandenvijlceremonie vindt plaats bij tieners en jongvolwassenen voor ze gaan trouwen (soms zelfs op dezelfde dag).
Tanden vijlen op Bali
Voorafgaand aan de tandenvijlceremonie en de bruiloft op Bali wordt de woning versierd en vinden allerlei kleine ceremonies plaats. Deze staan vaak in het teken van reiniging. De nichtjes blijven die dag vooral binnenshuis om beschermd te blijven tegen negatieve invloeden van de magie.
Op de grote dag zijn Putu en Kadek behoorlijk zenuwachtig. De meiden zien er mooi uit, ze zijn gehuld in traditionele Balinese kledij met veel goud en prachtige motieven. Hun haar is mooi opgestoken door de kapper en de lokale visagist heeft hen opgemaakt. Ze zijn er klaar voor. Voorafgaand aan de ceremonie mogen de meiden hun tanden niet laten zien – en de aanwezige gasten mogen er niet naar kijken.
Het vijlen van tanden schijnt – achteraf – niet echt pijnlijk te zijn, maar de meiden zijn er niet gerust op. Na een gebed bij de huistempel neemt de oudste plaats in de versierde bale gading (een paviljoen op de binnenplaats). Putu ligt op een versierd bed terwijl de priester met een enorme vijl een stukje van haar tanden. Een paar halen van de grote vijl en het is klaar. Tandenvijlen op Bali gebeurt zonder verdoving.
Oudere vrouwen uit het dorp brengen offers, glaasjes water en handdoeken. Het gamelan orkest speelt. De moeder staat klaar met een afgebroken autospiegel om het resultaat te tonen. De hele ceremonie duurt niet lang.
Na afloop ondergaan de nichtjes een reiniging bij de heilige bron bij het dorp.
Tip: als toerist kun je naar Taman Beji Griya of Tirta Empul voor een rituele reiniging of Melukat ceremonie.
Eten en dans
Na afloop van het vijlen begint het feest. Een deel van het dorp, de banjar, heeft een aantal varkens geofferd en het bereide vlees wordt geserveerd onder de gasten.
Aan het eind van de avond is er Balinese dans. De meiden dansen volop en de pijn is vergeten. Fijn voor ze!
Jenny is onder de indruk van de toewijding waarmee de Balinese bevolking al eeuwenlang hun rituelen uitvoert en hun goden dienen. Mocht je ooit de kans krijgen een ceremonie bij te wonen, dan is dat een unieke kans het andere Bali te ontdekken!
